کاردانی خط و ابنیه (راه آهن)
معرفی رشته خط و ابنیه (راه آهن)
مقدمه:
کمیت و کیفیت سیستم حمل و نقل یک کشور از مهم ترین نشانه های توسعه یافتگی آن کشور است. شبکه راه آهن به عنوان یک سیستم حمل و نقل در هر جامعه، خط مواصلاتی است که می تواند کلیه قطب های اجتماعی، اقتصادی، نظامی، کشاورزی و ... را به یکدیگر وصل نموده و در هر مرحله بیشترین حجم کالا را با ضریب اطمینان نسبتا بالا به مقاصد مورد نظر حمل نماید.
به منظور تامین نیروی انسانی متعهد و متخصص در رشته خط و ابنیه (راه آهن) و نظر به اهمیت راه آهن به عنوان یک شاهرگ حیاتی حمل و نقل و تعدد مشاغل تخصصی خاص در آن و به کارگیری تکنولوژی جدید و تکنیک های مدرن و پیشرفته در قطارها و سیستم های هدایت کننده این پدیده حمل و نقل سنگین، نیاز به دانش تئوری و آموزش فنی و تخصصی در سطوح مختلف مشاغلی که می بایست چرخ عظیم این صنعت را به گردش درآورند، بیش از پیش احساس می گردد. لذا به منظور پاسخگویی به این نیاز اساسی و استراتژیک بودن شهرستان میانه در حوزه راه آهن، رشته خط و ابنیه (راه آهن) در دانشکده فنی و مهندسی میانه (وابسته به دانشگاه تبریز) طراحی گردیده تا بدین طریق نیروهای متخصص و آموزش دیده مورد نیاز واحدهای تخصصی تامین و سطح دانش تئوری و تکنیکی افراد با نیاز تکنولوژی هماهنگ شود.
تاریخچه راه آهن:
از سپیده دم فعالیت های بشری تا به امروز حمل و نقل ایمن و سریع انسان و کالا هدف همیشگی هر جامعه سازمان یافته ای بوده است. راه آهن به شکل امروزی برای اولین بار در اوایل قرن نوزدهم و در معادن انگلستان ظاهر شد. خصوصیت اصلی آن تامین حرکت هدایت شده چرخ توسط خط و با تماس فلز با فلز بود. در سال های بعد ازآن راه آهن به شکل حرکت واگن ها روی ریل های فلزی پدید آمد و پس از آن صنعت راه آهن تحت تاثیر فشار ناشی از رقابت با سایر سیستم های حمل و نقلی، راه توسعه و نوگرایی را در رابطه با سرعت، کاهش هزینه های حمل و نقل، سازماندهی بهتر و بهبود خدمات ارائه شده پیمود. امروزه قطارهای هوارو، مغناطیسی، برقی و ... از شیوه های نوین حمل و نقل ریلی برای جابجایی مسافر و کالا محسوب می شوند.
راه آهن در ایران:
در کشور ما تا قبل از انقلاب شکوهمند اسلامی، صنعت راه آهن تقریبا به همان صورت اولیه باقی مانده و رشد چندانی نیافته بود، اگرچه لزوم توسعه آن تشخیص داده شده و مطالعاتی، عمدتا توسط مشاورین خارجی، انجام شده بود. در سال های اخیر با پیدایش کشورهای آسیای میانه در شمال ایران و لزوم دسترسی آن ها به آب های آزاد جنوب، توسعه خطوط راه آهن آغاز گردید و هنوز نیز ادامه دارد. همزمان با این سرمایه گذاری ها با تاسیس مراکز آموزشی و تحقیقاتی و گنجاندن دروس مهندسی راه آهن در برنامه های مهندسی و به ویژه ایجاد رشته راه آهن در دانشگاه های ممتاز کشور مانند: دانشگاه علم و صنعت ایران، دانشگاه تبریز (دانشکده فنی و مهندسی میانه)، دانشگاه اصفهان و ... سعی شده است مبانی علمی لازم جهت تامین نیروهای متخصص مورد نیاز تامین گردد.
مزایا و ویژگی های ممتاز حمل و نقل ریلی نسبت به سایر سیستم های حمل و نقل:
حمل و نقل ریلی نسبت به سایر سیستم های حمل و نقل دارای مزایایی است که از جمله آن ها می توان به موارد زیر اشاره نمود: حمل و نقل انبوه بار و مسافر به خصوص در مسافت های طولانی، کاهش قابل ملاحظه در مصرف انرژی، ایمنی فوق العاده بالا، تلطیف محیط زیست به لحاظ مصرف سوخت فسیلی کمتر، رفاه و آسایش بیشتر و کاهش قیمت تمام شده در حمل و نقل بار و مسافر. همچنین راه ریلی با برخورداری از ظرفیت های مناسب برای ترانزیت کالا، مزیت صادراتی برای بسیاری از تولیدات داخلی نسبت به دیگر شیوه های حمل و نقل دارد.
بازار کار فارغ التحصیلان راه آهن:
بدیهی است عامل اصلی پیشرفت و توسعه در حوزه راه آهن و حمل و نقل ریلی، به کارگیری نیروهای متخصص و دانش آموختگان همین حوزه می باشد. سیاست های افزایش ناوگان حمل و نقل ریلی در کشور ما ضرورت جذب نیروهای متخصص را به دنبال داشته است. از طرفی با توجه به اینکه فقط چند دانشگاه کشور پذیرای دانشجو در رشته راه آهن می باشند، فارغ التحصیلان این رشته محدود بوده و معمولا به راحتی وارد بازار کار می شوند. از جمله ادارات، نهادها و مراکزی که اقدام به جذب نیرو در حوزه راه آهن می نمایند، عبارتند از: راه آهن جمهوری اسلامی ایران، سازمان های قطار شهری (مترو)، کارخانجات واگن و لوکوموتیوسازی، شرکت های وابسته به راه آهن و ...
